Ćwiczenia samowspomagane (dział kinezyterapii) zajmują miejsce pomiędzy ćwiczeniami biernymi a czynnymi. W tym rodzaju ćwiczeń niezbędne jest użycie siły zewnętrznej, która wspiera wymagające rehabilitacji grupy mięśniowe. Ruch osłabionej kończyny wspomagany jest przez kończynę sprawną (samowspomaganie bezpośrednie) lub przez użycie systemu bloczkowego (samowspomaganie pośrednie czyli za pomocą sprzętów). Kluczowe jest, aby wspomaganie odbywało się zgodnie z kierunkiem ruchu. W odróżnieniu od ćwiczeń wspomaganych, gdzie potrzebne jest wsparcie rehabilitanta, ćwiczenia samowspomagane nie wymagają udziału osób trzecich (nie licząc oczywiście czynności przygotowujących, gdzie udział terapeuty jest niezbędny). Ćwiczenia samowspomagane zaleca się pacjentom po przebytych urazach i po dłuższym unieruchomieniu. Mają one na celu odnowienie i utrwalenie pamięci mięśniowej. Ćwiczenia samowspomagane sprzyjają odżywieniu tkanek, zwiększają zakres ruchu oraz zapobiegają negatywnym skutkom dłuższego unieruchomienia. Najczęściej stosuje się je u pacjentów przewlekle chorych, gdy zmiany mają charakter trwały. Siła mięśni w skali Lovetta u osób rehabilitowanych w ten sposób plasuje się pomiędzy 0 a 2.
W przypadku ćwiczeń samowspomaganych nie są wymagane specjalne przygotowania. Zalecany jest lekki i wygodny ubiór, dobre nawodnienie organizmu i zjedzenie lekkiego posiłku z odpowiednim wyprzedzeniem. W związku ze specyfiką ćwiczeń w przygotowaniach najczęściej uczestniczy fizjoterapeuta, który pomaga w transporcie chorego i – jeśli ćwiczenia odbywają się w UGUL – dostosowuje osprzęt kabiny do indywidualnego programu rehabilitacyjnego tj. wybiera odpowiednie rozmiary bloczków oraz linek i w określony sposób je zawiesza.
Pacjent, który do wspomagania ruchów używa własnych sprawnych kończyn, może ćwiczyć na specjalnej macie lub łóżku czy też na wózku. Jeśli ćwiczenia są wspomagane pośrednio – wówczas należy się udać do specjalnej kabiny, gdzie będzie używany system bloczkowy. Osoba niemogąca się samodzielnie poruszać jest przewożona przez personel. Terapeuta do każdego ćwiczenia wskazuje pacjentowi odpowiednią pozycję wyjściową. Osłabiona kończyna podwieszana jest na odpowiedniej wysokości i chory zaczyna wykonywać wspomagany ruch. Po wykonaniu pełnego ruchu i powrocie do pozycji wyjściowej powinien nastąpić odpoczynek. Ilość powtórzeń i serii ustala fizjoterapeuta, który odpowiedzialny jest także za dobór konkretnych ćwiczeń. Dla kończyn dolnych jak i górnych terapeuci opracowali specjalne zestawy ćwiczeń.
Na czy polegają poszczególne zabiegi w sanatoriach i uzdrowiskach? Jak przygotować się do każdego zabiegu? Jakie są wskazania i przeciwskazania? To warto wiedzieć przed wyjazdem na turnus rehabilitacyjny!
