Balneoterapia (czyli leczenie wodą) to jeden z działów fizjoterapii, do którego zaliczamy m.in. irygacje. Termin „irygacja” pochodzi od łacińskiego słowa irrigatio. Ta metoda lecznicza polega na przepłukiwaniu jam ciała lub ran za pomocą specjalnego urządzenia (irygatora) z użyciem wody, płynu fizjologicznego, naparu ziołowego lub roztworu leku. Najczęściej poddawane zabiegowi irygacji jamy ciała to jama ustna, nos, zatoki, pochwa, jelito grube (hydrokolonoterapia). Zabieg ma na celu oczyszczenie błon śluzowych z nadmiernej wydzieliny, zarazków i różnego rodzaju zalegających zanieczyszczeń. Procedura nie jest skomplikowana ani bolesna, w zależności od miejsca zastosowania może jednak powodować większy lub mniejszy dyskomfort. W aptekach możemy zakupić gotowe roztwory do wykonania irygacji w warunkach domowych, najpopularniejsze są preparaty do płukania nosa i zatok. Zazwyczaj są one dostępne w butelce ze specjalnym aplikatorem czyli w prostym irygatorze. W sanatoriach i uzdrowiskach możemy poddać się specjalistycznemu zabiegowi z wykorzystaniem bardziej zaawansowanych technicznie urządzeń do irygacji i roztworów dostosowanych do konkretnego problemu zdrowotnego. Płukanie zatok i nosa zalecane jest alergikom oraz osobom przebywającym w środowisku silnie zanieczyszczonym, o dużym zapyleniu, pracującym w pomieszczeniach mocno klimatyzowanych i o małej wilgotności powietrza, a także przy przewlekłych nieżytach jamy nosowej. Irygacje jamy ustnej przeprowadza się w celu oczyszczenia przestrzeni międzyzębowych i kieszonek dziąsłowych, gdy pacjent posiada aparat ortodontyczny lub protezę, a także przy stanach zapalnych jamy ustnej. Płukanki pochwy zalecane są przy infekcjach i nieprawidłowym odczynie pH lub w ramach przygotowania przed niektórymi zabiegami ginekologicznymi, a także w połogu. Co ciekawe, większość ginekologów odradza irygacje pochwy bez wyraźnego wskazania. Zabieg ten niszczy naturalną florę bakteryjną pochwy, co może prowadzić do infekcji grzybicznych i bakteryjnych. Płukanie jelita grubego czyli hydrokolonoterapia zyskuje coraz szersze rzesze zwolenników także w Polsce – skutecznie detoksykuje organizm poprzez usunięcie złogów kałowych. Coraz częściej hydrokolonoterapia wykonywana jest profilaktycznie, także przez młode i zupełnie zdrowe osoby. Podobny zabieg stosuje się u pacjentów ze stomią jelitową czyli ze sztucznie wyłonioną przez powłoki brzuszne częścią jelita.
W zależności od części ciała, która poddana ma być zabiegowi irygacji, przygotowanie do niego będzie wyglądało inaczej. W każdym przypadku podstawą jest higiena czyli wstępne oczyszczenie jamy ciała za pomocą domowych środków higienicznych. W przypadku płukania jamy ustnej, nosa i zatok nie należy bezpośrednio przed zabiegiem spożywać posiłku. W niektórych przypadkach wskazane może być zażycie środków przeczyszczających (płukanie jelita).
Osoba przeprowadzająca zabieg informuje pacjenta o planowanych czynnościach i zapoznaje ze sprzętem do irygacji, a także uprzedza o możliwych reakcjach organizmu. Następnie przeprowadza dezynfekcję rąk i zakłada rękawiczki. Pacjent przyjmuje wygodną pozycję stosownie do rodzaju wykonywanej irygacji. Woda lub roztwór do przepłukiwania powinny mieć temperaturę zbliżoną do temperatury ciała człowieka. Zawsze używa się sterylnych końcówek i aplikatorów. Rodzaj oraz objętość zużytego płynu zależy od rodzaju problemu i zaleceń lekarza. Po zakończonym zabiegu pacjent powinien odpocząć i stosować się do wskazówek specjalisty.
Na czy polegają poszczególne zabiegi w sanatoriach i uzdrowiskach? Jak przygotować się do każdego zabiegu? Jakie są wskazania i przeciwskazania? To warto wiedzieć przed wyjazdem na turnus rehabilitacyjny!
