Kąpiel borowinowa (dział balneoterapii) to zabieg z użyciem borowiny, nazywanej też peloidem. Jest to rodzaj torfu o dużej zawartości związków mineralnych. Borowinę pozyskuje się z nieodwodnionych złóż torfowych, które powstały wskutek rozkładu obumarłych szczątków organicznych w odpowiednich warunkach temperatury i nawodnienia. Jest to długotrwały proces, w którym powstaje peloid o korzystnych właściwościach, wyglądem przypominający błoto. Kąpiele z zastosowaniem borowiny mają pozytywny wpływ na ludzki organizm ze względu na zawarte w niej: woski, żywice, garbniki, celulozę i hemicelulozę, ligniny, huminy, enzymy, antybiotyki, fulwokwasy, minerały, a także mikroorganizmy. One też są potrzebne podczas zabiegu. Obecne w borowinie mikroorganizmy utrzymują jej właściwe (niskie) pH, które działa bakteriobójczo. Kąpiele borowinowe są popularnym zabiegiem stosowanym w schorzeniach układu kostno-stawowego, w tym reumatyzmu, a także chorób narządów wewnętrznych i schorzeń ginekologicznych.
Wyróżnia się kąpiele borowinowe częściowe (zanurzana jest część ciała pacjenta) i całkowite (zanurzenie całego ciała). Borowina jest wielozadaniowa. Dzięki właściwości wolnego oddawania ciepła do otoczenia Peloid głęboko ogrzewa tkanki organizmu, a efekt jest tym silniejszy, im gęstsza jest zawiesina borowinowa. Zawarte w borowinie substancje organiczne i nieorganiczne (m.in. kwasy huminowe, siarczan magnezu czy potasu) wchłaniają się w niewielkich ilościach przez skórę, uzupełniając niedobory tych składników w organizmie. Podczas kąpieli borowinowej całkowitej przyspiesza akcja serca, zwiększa się jego objętość wyrzutowa, co skutkuje szybszym oddechem. Ciało w wyniku ogrzewania przez borowinę zaczyna się mocno pocić. Ponadto zabieg ten przyspiesza metabolizm, a także rozszerza naczynia krwionośne i limfatyczne. W efekcie tkanki są lepiej odżywione i dotlenione, a zbędne i szkodliwe produkty przemiany materii – usunięte. To prowadzi do zmniejszenia obrzęków i krwiaków.
Pośrednio kąpiel w borowinie reguluje funkcjonowanie narządów wewnętrznych, tkanki ciała szybciej się regenerują, zmniejsza się napięcie mięśniowe, co pozwala odzyskać ruchomość stawów. Borowina wykazuje także działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne, wzmacnia też odporność, ponieważ jest adsorbentem względem skóry tj. stymuluje wydalanie przez skórę toksyn, które wiążą się z cząsteczkami borowiny. Dodatkowo taka kąpiel bardzo dobrze wpływa na kondycję skóry, ujędrnia ją, regeneruje, nawilża i przyczynia się do redukcji cellulitu. Ciepła kąpiel działa na organizm leczniczo, oczyszczająco i odprężająco.
Na zabieg przyda nam się własny ręcznik i klapki basenowe (ale do wanny wchodzi się boso). Przed przystąpieniem do zabiegu należy oczyścić ciało i niesmarować skóry żadnymi kosmetykami. Najlepiej założyć strój kąpielowy lub kąpielówki (mężczyźni). Długie włosy warto związać lub założyć czepek. Powinniśmy też zdjąć biżuterię. Pacjent wchodzi do specjalnej wanny, w której znajduje się mieszanina wody i borowiny.
Zabieg polega na tym, że pacjent zanurza się do pach w wannie wypełnionej zawiesiną borowinową (w przypadku półkąpieli – do wysokości pępka w specjalnie wymodelowanej wannie). Podczas kąpieli całkowitej powinniśmy najpierw usiąść na dnie wanny, a dopiero po upływie minuty położyć się w niej. Temperatura takiej kąpieli wynosi od 35 do 37 st. C. W wyniku stopniowego przegrzewania się tkanek naturalną reakcją organizmu jest nadmierne pocenie się, ale bez odczuwania silnego gorąca. Przekrwienie głęboko położonych mięśni powoduje ich rozluźnienie i zmniejszenie bólu. Podczas zabiegu pacjent może wykonywać ruchy. Zabieg trwa ok. 15 minut, a po zakończeniu kąpieli należy oczyścić ciało z borowiny. Zaleca się też odpoczynek w pozycji leżącej przez co najmniej godzinę. Kąpiel borowinowa może być wykonywana codziennie lub co drugi dzień.
Na czy polegają poszczególne zabiegi w sanatoriach i uzdrowiskach? Jak przygotować się do każdego zabiegu? Jakie są wskazania i przeciwskazania? To warto wiedzieć przed wyjazdem na turnus rehabilitacyjny!
