Masaż limfatyczny (dział fizjoterapii) nazywany też drenażem limfatycznym jest zabiegiem leczniczym stosowanym w celu usprawnienia przepływu krwi i limfy w organizmie. Układ limfatyczny uczestniczy w procesach odpornościowych organizmu, a pośrednio transportuje też białka i tłuszcze do komórek ciała. To rodzaj leczniczego masażu uciskowego, wykonywanego w przypadku pacjentów, u których dochodzi do zastojów limfatycznych, u pacjentów z cukrzycą, a także osób, które czują się przemęczone, ociężałe, a na nogach lub innych partiach ciała mają obrzęki. To sygnał, że funkcjonowanie układu żylno-limfatycznego zostało zaburzone. Drenaż limfatyczny nie tylko redukuje obrzęki i zmniejsza ból, ale też jest skutecznym orężem w walce z cellulitem. Bardzo często drenaż limfatyczny wykonuje się w obrębie kończyn dolnych i górnych. W wyniku przeprowadzenia masażu limfatycznego dochodzi do przyspieszenia transportu limfocytów produkowanych w węzłach chłonnych. Drenaż limfatyczny zapobiega stanom zapalnym i powstawaniu obrzęków, a oprócz tego odpręża i relaksuje.
Masaż limfatyczny może przebiegać na dwa sposoby. Wyróżnia się drenaż limfatyczny:
Podczas masażu stosuje się specjalistyczne techniki ręczne i chwyty, które doświadczony masażysta lub fizjoterapeuta wykonuje w określonym czasie i z właściwą siłą. To połączenie ruchów okrężnych, pompujących, obrotowych i czerpiących. Manualny masaż limfatyczny zawsze wykonuje się zgodnie z kierunkiem przepływu limfy, czyli np. w przypadku kończyn dolnych – ucisk rozpoczyna się od ud i kieruje w stronę stóp.
Podczas tego rodzaju drenażu limfatycznego stosuje się specjalne mankiety podzielone na komory, które naprzemiennie są wypełniane powietrzem, a następnie opróżniane w odpowiednim czasie. W ten sposób wytwarzane jest podciśnienie, które pobudza do działania układ limfatyczny obrzękniętej części ciała. Wykorzystuje się tu specjalistyczny aparat do kompresji pneumatycznej. Mechaniczny masaż limfatyczny nazywany jest często BOA.
Zabieg warto poprzedzić konsultacją ze specjalistą, który przeprowadzi z nami wywiad medyczny. Podczas takiej rozmowy zostanie ustalony rodzaj drenażu – manualny lub maszynowy. Przed masażem limfatycznym należy dokładnie umyć całe ciało i nie używać żadnych kremów, balsamów czy maści. Zdejmujemy wszelkie ozdoby i odzież. Przed masażem warto wypić ok. 1,5 litra wody, nie pić kawy ani alkoholu, który zwiększy poziom toksyn we krwi, a te przecież mają zostać usunięte podczas masażu. Ostatni posiłek warto zjeść min. godzinę przed masażem. Długie włosy najlepiej spiąć, a do samego zabiegu rozebrać się do bielizny, założyć dwuczęściowy strój kąpielowy lub kąpielówki. Jest też możliwość otrzymania jednorazowej bielizny w gabinecie terapeutycznym oraz czystego ręcznika, którym przykryta jest partia ciała aktualnie nie masowana. W przypadku mechanicznego drenażu, ze względów higienicznych, pacjenci używają specjalnych nakładek lub masaż odbywa się przez ubranie.
Masaż limfatyczny polega na zastosowaniu nacisku rąk terapeuty lub podciśnienia wytwarzanego przez maszynę. W ten sposób możliwe jest odprowadzenie nadmiaru limfy w wyniku poprawy jej cyrkulacji w organizmie. Podczas zabiegu pacjent kładzie się na specjalnym stole zabiegowym, a masażysta zwykle informuje pacjenta, jak będzie przebiegał masaż. Zabieg trwa od ok. 45 do 60 minut, w tym czasie masażysta wykonuje delikatne ruchy, począwszy od głaskania, następnie rozcierania i uciskania kolejnych partii ciała. Drenaż zawsze wykonuje się od obwodu w stronę ujść żylnych. Ruchy przepychające i wyciskające wykonywane są w okolicy węzłów chłonnych, aby przepchnąć chłonkę (limfę) w ich kierunku. Całościowy masaż obejmuje grzbiet, klatkę piersiową, brzuch oraz kończyny, choć istnieje możliwość wykonania masażu jednej partii ciała. Częściowy drenaż limfatyczny trwa ok. 20 minut. Bardzo ważna jest wówczas pozycja pacjenta. W przypadku masażu kończyn, muszą się one znajdować powyżej poziomu serca, wówczas podpiera się je specjalnymi wałkami (nogi i ręce powinny być lekko zgięte). Powtarzalne chwyty pobudzają pracę naczyń limfatycznych, a jednocześnie odprężają.
Na czy polegają poszczególne zabiegi w sanatoriach i uzdrowiskach? Jak przygotować się do każdego zabiegu? Jakie są wskazania i przeciwskazania? To warto wiedzieć przed wyjazdem na turnus rehabilitacyjny!
